نویسنده: ارنست همینگوی
فیلم‌نامه: الکساندر پتروف
کارگردان: الکساندر پتروف

پیرمرد و دریا رمان کوتاهی از ارنست همینگوی است که در نیمه قرن بیستم چاپ شد. این رمان از آخرین نوشته‌های همینگوی بود که در دوران زندگی خودش منتشر شد و به نظر کارشناسان نوشتن این کتاب یکی از مهم‌ترین دلایلی بود که نوبل ادبیات سال ۱۹۵۴ را نصیب همینگوی کرد. این داستان مشهور تا کنون چند بار موضوع اقتباس‌های سینمایی قرار گرفته است. یکی از اقتباس‌های این رمان که به زعم بسیاری زیباترین روایت سینمایی از این اثر فراموش‌نشدنی است، انیمیشنی بیست دقیقه‌ای به نام «پیرمرد و دریا» است که در سال ۱۹۹۹ به نمایش درآمد و در همان سال برنده‌ اسکار بهترین انیمیشن کوتاه شد.
انیمیشن پیرمرد و دریا اقتباسی وفادارانه از اثر همینگوی است و در نتیجه همان داستان را روایت می‌کند. ماجرا درباره‌ پیرمردی به نام «سانتیاگو» است که می‌خواهد نیزه‌ماهی غول‌پیکری را به دام بیندازد. صیدی که شاید بزرگ‌ترین صید تمام زندگی او باشد و از این لحاظ می‌تواند استعاره‌ای هم باشد از پیروزی بزرگ تمام دوران زندگی‌اش. همه‌ این‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که پیرمرد هشتاد و چهار روز پی در پی دستش از صید ماهی کوتاه بوده است و حتی پدر و مادر شاگردش هم، پسرشان را از همراهی با پیرمرد ماهیگیر منع کرده‌اند.
روز هشتاد و پنجم پیرمرد به تنهایی به دریا می‌رود و بعد از دور شدن از ساحل، طعمه‌ خود را به آب می‌اندازد. اینجا است که نیزه‌ماهی غول‌پیکری طعمه را می‌بلعد، ماهی بزرگی که پیرمرد نمی‌تواند آن را از آب بیرون بکشد. پیرمرد سه شبانه‌روز با دریا و نیزه‌ماهی دست و پنجه نرم می‌کند، اما در نهایت کوسه‌ها نیزه‌ماهی را می‌خورند و تنها اسکلتی از شکار پیرمرد باقی می‌ماند.
انیمیشن پیرمرد و دریا را هنرمندی روس‌تبار به نام «الکساندر پتروف» کارگردانی کرده است. البته این پروژه محصول همکاری پتروف و یک استودیو انیمیشن‌سازی کانادایی است. پروژه‌ ساخت این انیمیشن بیست دقیقه‌ای از سال ۱۹۹۷ آغاز شد. الکساندر پتروف و پسرش دیمیتری پتروف، دو سال برای نقاشی کردن تمام بیس و نه هزار فریم این انیمیشن وقت گذاشتند. فرایند فیلم‌برداری از این نقاشی‌ها و تبدیل آن به تصویر متحرک نیز با استفاده از نوعی فناوری پیشرفته‌ موشن‌کپچر انجام شده است.
با این تفسیرها، به نظر می‌رسد الکساندر پتروف یکی از ایده‌های مرکزی داستان همینگوی را با جان و دل پذیرفته و در اقتباس سینمایی آن به کار بسته است. هرچند نتیجه‌ کار بسیار امیدوارکننده‌تر از نتیجه‌ کار سانتیاگوی داستان همینگوی بوده و جایزه‌های فراوانی را نصیب الکساندر پتروف کرده است.

حسین رحمانی