نویسنده: جین آستن
فیلمنامه: اما تامپسون
کارگردان: آنگ لی
بازیگران: اما تامسون، کیت وینسلت ، آلن ریکمن، هیو گرانت، گرگ وایز، جما جونز، هریت والتر، الیزابت اسپرینگز
در اواخر قرن هجدهم (فاصله سالهای ۱۷۹۲-۱۷۹۷) در منطقهای در جنوب غربی انگلستان، مرد ثروتمندی به نام آقای «دشوود» که در آستانه مرگ قرار دارد، تمامی ملک و املاکش را به پسر ارشد خود، «جان» که از همسر اولش است، میدهد، اما در مقابل از او میخواهد که مراقب دخترانش، «الینور»، «ماریان» و «مارگارت» نوجوان که از همسر دوم او هستند، باشد و مخارج آنها را بهطور کامل بپردازد. پس از مرگ پدر، جان که تحت سلطه همسرش «فانی» قرار دارد، از قولی که به پدر داده سر باز میزند و حال دختران دشوود به همراه مادرشان مجبورند که از عمارت اشرافی «پارک ساکس» که اکنون متعلق به جان است، بروند و به فکر جایی – البته محقرتر – برای ادامه زندگی باشند. «الینور» و «ماریان»، که دو خواهر با روحیههای متفاوت هستند، هیجانزده به خانهای جدید نقل مکان میکنند و هنگامی که درگیر ماجراهای عاطفیشان هستند، عشق و دلشکستگی را نیز تجربه میکنند.
«عقل و احساس» فیلمی در ژانر درام دورانی به کارگردانی «انگ لی» و بر پایه رمان به همین نام نوشته «جین آستن» است که در سال ۱۹۹۵ منتشر شد.
«اما تامپسون» فیلمنامه این اثر را نوشت و در آن نقش «الینور داشوود» را ایفا میکند. «کیت وینسلت» نقش خواهر کوچک الینور، ماریان را ایفا میکند. داستان فیلم در مورد خواهران داشوود، اعضای یک خانواده ثروتمند انگلیسی از نجیبزادگان است که باید با شرایط فقر ناگهانی کنار بیایند. آنها مجبور میشوند از طریق ازدواج به دنبال تأمین مخارج خود باشند.. «هیو گرانت» و «آلن ریکمن » نقش خواستگارشان را ایفا میکنند.
تهیهکننده فیلم، «لیندسی دوران»، از ستایشکنندگان دیرینه رمان آستن، تامپسون را برای نوشتن فیلمنامه استخدام کرد. تامپسون پنج سال را صرف نوشتن پیشنویس نسخههای متعدد فیلمنامه کرد و پیوسته روی فیلمنامه این فیلم و سایر فیلمهایی که در آن حضور داشت کار میکرد. استودیوها از اینکه تامپسون در اولین تجربه فیلمنامهنویسی خود بخشی از عوامل نویسنده این فیلم بود، نگران بودند. در نهایت «کلمبیا پیکچرز» موافقت کرد که این فیلم را توزیع کند. در ابتدا قرار بود نقش الینور برای بازیگر دیگری باشد، اما تامپسون پذیرا شد که این نقش را بر عهده بگیرد. فیلمنامه تامپسون ثروت خانواده داشوود را بزرگنمایی میکرد تا صحنههای فقر برای مخاطبان مدرن آشکارتر شود. همچنین ویژگیهای مردان را تغییر داد تا برای بینندگان امروزی جذابتر شود. ویژگیهای مختلف الینور و ماریان از طریق شبیهسازی و سکانسهای ساختگی مورد توجه قرار گرفت. انگ لی برای کارگردانی انتخاب شد؛ او برای کارش در فیلم «ضیافت عروسی» و به این دلیل که لیندسی دوران عقیده داشت که به فیلم کمک میکند تا مخاطبان بیشتری را جذب کند، انتخاب شد. لی برای این فیلم بودجهای شانزده میلیون دلاری معین کرد.
عقل و احساس در ۱۳ دسامبر ۱۹۹۵ در ایالات متحده منتشر شد. این فیلم با ۱۳۵ میلیون فروش در جهان با موفقیت تجاری همراه بود. این فیلم پس از انتشار با نظرات مثبتی از سوی منتقدان روبرو شد و افتخارات گوناگونی نظیر سه جایزه و ۱۱ نامزدی در جوایز فیلم بفتا ۱۹۹۵ دریافت کرد. عقل و احساس هفت نامزدی در جوایز اسکار به دست آورد؛ از جمله بهترین فیلم و بهترین بازیگر نقش اول زن. تامپسون جایزه بهترین فیلمنامه اقتباسی را دریافت کرد و تنها شخصی بود که برای بازیگری و فیلمنامهنویسی برنده اسکار شد. عقل و احساس باعث افزایش محبوبیت آثار آستن شد و منجر به تولیدات بیشتر در ژانرهای مشابه شد. این فیلم به عنوان یکی از بهترین اقتباسهای آستن در تمام دوران محسوب میشود.