مثنوی «گنجینه الاسرار» درباره برداشت‌های ناب عرفانی از عاشورای حسینی، حر، حضرت عباس، قاسم، حضرت علی‌اکبر و دیگر وقایع عاشوراست. از بین شعرهایی که پیرامون عاشورا سروده شده، «گنجینه الاسرار» از تاثیرگذارترین هاست.
«میرزا نورالله عُمان سامانی» ملقب به «تاج‌الشعراء» از شعرای بنام نیمه دوم سده ۱۳ و اوایل سده ۱۴ هجری به شمار می‌رود. درباره آثاری که از او باقی مانده، باید به «معراج‌نامه»، «گنجینة الاسرار»، «مخزن الدرر» و «دیوان» او اشاره کرد. عُمان سامانی گنجینه را به سبک و شیوه و وزن «زبدة الاسرار صفی» ساخته و پرداخته و به‌یقین از شاهکارهای ادب شیعی به شمار می‌رود. «گنجینه الاسرار» عُمان سامانی به خاطر شیوه بیانی بی¬دلانه¬ای که دارد، مقوله¬های دور از دسترس عرفانی را به عینیت جامعه منتقل می کند و مفاهیم مجرد ذهنی را با ابزارهای بیانی عاشقانه، کاملا ملموس و محسوس به تصویر می¬کشد و با استفاده از جاذبه‌های سبک وقوع، به واقعه عاشورا رنگی بی¬دلانه می¬بخشد.
عُمان سامانی را باید یک شاعر تمام‌عیار ولایی قلمداد کرد که عطش دیرپای خود را با زلال گوارای فرهنگ ارزشی آل الله فرومی‌نشاند و با سلوک بی¬وقفه خود در طریق معرفت، مشاهدات روحانی خود را در خلوت کشف و شهود هنرمندانه به تصویر می¬کشد و هنگامی که اتصال باطنی او برای لحظاتی با عوالم ماورایی قطع می¬گردد، با پریشان گویی‌های خود از قبض موقتی که به سراغ او آمده، خبر می¬دهد و پس از برقراری ارتباط درونی، بی درنگ از حاشیه به متن می¬رود و دنباله مطلب را پی می¬گیرد، و این همان تفاوت اساسی شعر جوششی با نوع کوششی آن است.
گنجینه عُمان درحقیقت یک سفرنامه است؛ سفرنامه¬ای عارفانه و روحانی که حرکت قافله عشق را در مسیر شهادت، مرحله به مرحله، گزارش می¬کند.