در این کتاب گویا باب سوم از بوستان سعدی شیرازی با نام «در عشق و مستی و شور» را با روایت و گزارش دکتر اسماعیل آذر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شنوید.
شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی، بوستان را زمانی که در سفر بود، سرود و هنگام بازگشت به شیراز آن را بر دوستانش عرضه کرد. این اثر در قالب مثنوی و در بحر متقارب است و از نظر قالب و وزن شعری «حماسی» است؛ هرچند که از نظر محتوا به اخلاق، تربیت، سیاست و اجتماعیات پرداخته است.
ویژگی مهم این اثر، روانی و سادگی زبان‌ آن در کنار مفاهیم عمیق‌اخلاقی‌-حکمی است که شیخ شیراز در ضمن حکایات به آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها اشاره می‌کند.
بوستان از نظر جوهر شعری مقامی ممتاز دارد و یکی از مثنوی‌های برتر زبان فارسی قلمداد می‌شود. گرچه چنین می‌نماید که گلستان اعتبار ظاهری و عمومیت بیشتری از بوستان پیدا کرده است، برخی نظری جز این ابراز داشته‌اند.
از میان حکایت‌های آن حدود بیست تا سی حکایت مهم‌تر و قابل بحث و بقیه، تمثیل‌ها و نکته‌های اجتماعی، تربیتی، سیاسی و اخلاقی است که ظاهراً سعدی برای ارایه و رنگ‌آمیزی و دل‌پذیرکردن دیدگاه‌های خود آفریده و هر یک را در جای لازم به کار برده است. بنابراین، به‌سختی می‌توان پذیرفت که حوادث این حکایت‌ها، به‌خصوص آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ها که خود شاعر به عنوان یکی از شخصیت‌های حکایت ظاهر می‌شود، در عالم واقع اتفاق افتاده باشد؛ به‌ویژه آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که این حکایت‌ها کمتر در منابع پیشین نمونه و مأخذی دارد. از میان حکایت‌ها، داستان سفر سعدی به سومنات، بسیار مورد بحث و نقد و نظر قرار گرفته و در وقوع آن تردید وجود دارد .
با این همه، حکایت‌های بوستان از نظر شکل‌شناسی، محتوا و القای اندیشه‌های سعدی مهم و سزاوار مطالعه و تحقیق است.
بوستان با آن‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که درظاهر نخستین کتاب سعدی است، آرمان‌شهر و مدینه‌ فاضله وی نام گرفته و برخی از محقّقان «جهان مطلوب سعدی» را در آن یافته‌اند.
سعدی در این کتاب زیباترین ارزش‌های اخلاقی را با والاترین دیدگاه‌های اجتماعی درهم آمیخته و با ترکیب فرهنگ ناب ایرانی ـ اسلامی و تجربه اندوزی‌های کم‌نظیر، جهان مطلوب خود را وصف کرده است.