«هاینریش بل» در «آدم کجا بودی؟»، اواخر دوران جنگ جهانی دوم، تلخی‌ها و ناکامی‌های جنگ را به تصویر می‌کشد.

در بخشی از کتاب آدم کجا بودی؟ می‌­شنویم:

او پای هر پنجره‌ای که از کنارش می‌گذشت نگاهی به بیرون می‌انداخت تا اطمینان یابد که آیا هنوز گاری «شارکا» جلوی درخروجی قرار دارد. حال حیاط پر از کامیون و آمبولانس‌های ارتشی بود و در وسط آن‌ها اتومبیل فرمانده قرار داشت. آن‌ها بارگیری کرده و «اشنایدر» متوجه شده که جلوی آشپزخانه هم سبدهای میوه را درون کامیون‌ها می‌گذارند و راننده فرمانده صندوق بزرگ خاکستری را که درش لحیم شده بود حمل می‌کند.

در راهروها همه باعجله به هم فشار می‌آوردند. اشنایدر در اتاقش سریع به طرف کمد رفت و مابقی عرقش را در لیوانی ریخت و گذاشت که کمی گاز سودا بپرد و از بین برود و وقتی آن را می‌نوشید شنید که اولین موتور اتومبیل روشن شد. او با لیوان در دستش به راهرو رفت و پای پنجره ایستاد. این صدای موتوری که روشن شده از آنِ اتومبیل فرمانده بود، موتور خوبی بود و اشنایدر زیاد از آن سر در نمی‌آورد ولی او می‌شنید که اتومبیل خوبی است.

بعد فرمانده وارد حیاط شد. چمدانی با خودش حمل نمی‌کرد و کلاه نظامیش کمی کج روی سرش نشسته بود. او تقریباً مثل همیشه به نظر می‌آمد، فقط صورتش که معمولا با وقار و آرام به نظر می‌رسید حال رنگ‌پریده با لکه‌های قرمزی بر روی آن بود، صورت او مثل رنگ خرچنگ قرمز می‌نمود.

فرمانده مرد زیبایی بود، بلندقد و باریک اندام، سوارکاری بسیار عالی که هر روز صبح حدود ساعت شش با شلاقی در دست سوار اسبش می‌شد و به درون پوستا می‌تاخت، به طور یکنواخت همیشه آنقدر روی این محوطه مسطح دور می‌شد که فقط به ظاهر از او خطی در افق باقی می‌ماند. اما حال صورتش مثل خرچنگ قرمز بود و اشنایدر صورت فرمانده را فقط یک‌بار اینگونه قرمز خرچنگی دیده بود، آن هم روزی که اشمیتس موفق به یک عمل جراحی شده بود که فرمانده ریسک انجام آن عمل را نکرده بود.