«معادله محبوب پروفسور» با نام اصلی «خدمتکار و پروفسور» نوشته یوکو اوگاوا، رمانی عاشقانه و معروف است که رویدادهای آن در کشور ژاپن رخ می‌دهد و سرشار از نشانه‌های پر تعدادی از اعداد، معادلات و ریاضیات است.

این کتاب روایتگر داستان زندگی یک پروفسور است که به شرایط عجیب و حادثه عجیب‌تری دچار شده است. او که یک نابغه ریاضی و استاد دانشگاه است، هفده سال پیش بعد از یک تصادف، حافظه کوتاه مدت خود را از دست می‌دهد و شرایط روحی و روانی عجیبی پیدا می‌کند. استاد با این­که تمامی خاطرات و اطلاعات قبل از این تصادف را کاملا به یاد می‌آورد اما بعد از آن حافظه‌اش تنها هشتاد دقیقه گذشته را به ذهن می‌سپارد.

یک خدمتکار که برای کمک به او آمده سعی می‌کند با استاد مدارا و همراهی کند. در طی این معاشرت پروفسور او را با دنیای جالب ریاضیات آشنا می‌کند. استاد که به وسیله حل معماهای ریاضی برای چاپ در نشریات، روزگار خود را سپری می‌کند، به قدری عاشق زیبایی و دنیای وسیع ریاضیات است که حتی خدمتکار خود را نیز مجاب به درگیر شدن با اعداد و ریاضیات می‌کند.

راوی زنی باهوش و زیرک با تحصیلات ابتدایی و خانه‌دار است که یک پسر نوجوان ده ساله نیز دارد. حضور پسر خدمتکار در کنار مادرش، رابطه‌ای عاطفی، عجیب و پر از راز و رمز را رقم می‌زند. هر روز صبح، استاد و خدمتکار گویی که به تازگی هم­دیگر را ملاقات می‌کنند، به هم معرفی می‌شوند و این اتفاق باعث پدید آمدن رابطه‌ای زیبا بین این دو می‌شود.

شاید در ابتدا یک استاد ریاضی آدم خشک و کسل کننده‌ای به نظر برسد. مردی شصت و چهار ساله که عاشق اعداد و متخصص نظریه اعداد و ریاضیات محض است اما «یوکو اوگاوا» با هوشمندی زیاد او را به آدمی جذاب با ویژگی‌های منحصر به فرد تبدیل می‌کند.

یکی از هیجان‌انگیزترین و تأثیرگذارترین لحظات داستان، آن بخشی است که پروفسور به همراه خدمتکار و پسرش به تماشای مسابقه بیس‌بال می‌نشیند. با شرح حاشیه‌های مسابقه و واکنش‌هایی که استاد به مسابقه و محیط شلوغ اطرافش دارد یکی از جذاب‌ترین قسمت‌های داستان رخ می‌دهد.