«پالیزبان» نثرهای داستانی و دل‌نوشته‌های زنده‌یاد «مهرداد اوستا» است که حالتی نوستالژیک دارد و یکی از زیباترین آثار این شاعر فرهیخته است.

راوی از بینوایی خانواده‌اش سخن می‌گوید؛ روزی که پدرش در حال مرگ بود، او بالای سرش نشسته بود و آخرین سخنان پدر را می‌شنید. مادرش رفته بود بستگان را خبر کند؛ اما قبل از آن­که آن­ها برسند، پدر دیده از جهان فروبست.

پدر، قبل از مرگش، در سخنانی کوتاه و شمرده به پسر گفت: «یک پدر هرچقدر هم که بینوا باشد، باز هم برای فرزندش چیزی به یادگار می‌گذارد.» پدر، پس از این سخن، لب فرو بست و چشمانش خاموش شد.

راوی همین‌طور از ملاقات خود با مرد نابینای عارف سخن می‌گوید؛ آن مرد شوریده حال معتقد بود دیدن زندگی و زیبایی‌های آن را فقط نباید منحصر به دو چشم دانست؛ از راه‌های دیگری نیز می‌توان آن­ها را حس کرد. منظورش این بود که می‌تواند در تاریکی مطلق، با دل روشنش، دنیایی مطلوب برای خود بسازد و آن را با روحش عجین کند. پس از این دیدار، راوی به «هیچ بودن» خود اعتراف می‌کند.

در دیدارهای بعدی، راوی با دختر کولیِ نجیبی آشنا می‌شود که ماجرای عشق­شان به ناکامی و جدایی می‌انجامد. بعد از این رویدادِ تلخ، زندگی او در تنهایی و به یاد آن محبوب می‌گذرد.